Liberte Liberte
102
BLOG

Jedność w wolności - historia niemieckiej partii liberalnej FDP

Liberte Liberte Polityka Obserwuj notkę 0

 Marco Buschmann            

 

 

        

I. Okres założycielski (1947-49)

Już latem 1945 r. alianci pozwolili na tworzenie partii politycznych, które miały współdziałać w procesie budowy demokratycznych Niemiec. Powstanie tych partii dokonało się w sposób zdecentralizowany, w pewnym sensie od dołu do góry.

We wszystkich strefach okupacyjnych różne inicjatywy nawiązały szybko do najstarszego ruchu politycznego w Niemczech: liberalizmu. Przykładowo w Berlinie powstała w lipcu 1945 Liberalno-Demokratyczna Partia Niemiec (LDPD). We wrześniu 1945 powstała w Stuttgarcie Demokratyczna Partia Ludowa (DVP), a w Hamburgu Partia Wolnych Demokratów. Już w styczniu 1946 doszło w Opladen do pierwszego większego spotkania przedstawicieli partii liberalnych z brytyjskiej strefy okupacyjnej. W maju 1947 została powołana organizacja krajowa FDP w Nadrenii Północnej-Westfalii. W grudniu 1948 w końcu udało się spotkanie delegatów liberalnych grup partyjnych w Heppenheim, na którym narodziła się Wolna Partia Demokratyczna (FDP). Naturalnie połączyły się tutaj tylko ugrupowania z trzech „zachodnich” stref okupacyjnych.

Spotkanie założycielskie stało pod hasłem „Jedność w wolności”. Zarówno to motto, jak i miejsce obrad, można uznać za źródło wiedzy o politycznych fundamentach nowej partii: w 1947 r. odbyły się w zajeździe „Zum halben Mond” w Heppenheim słynne Obrady Heppenheimowskie. Ich uczestnicy opowiedzieli się za jednością Niemiec i za zapewnieniem praw obywatelskich – a więc za poszerzeniem wolności obywatelskich. Dokładnie do tej tradycji chciano teraz, w roku 1948, nawiązać hasłem „Jedność w wolności”. Niemcy nie miały, także po bezwarunkowej kapitulacji, zostać podzielone, a pozostać jednym krajem, którego obywatele posiadają prawo obrony przed państwem. Wzmocnienie praw obywatelskich, jak i przywiązanie do wolności gospodarczej, były filarami programatyki liberalnej. Równocześnie dla delegatów ważny był szczególny charakter nowej partii liberalnej. Ten charakter spuentował Ernst Mayer, pierwszy sekretarz generalny mówiąc że:FDP musi być partią „różnorodności i szacunku wobec życia indywidualnego”, a nie „zuniformizowaną ideowo jednością jako instrumentem rządów pożądającego władzy kierownictwa partyjnego”.

 

II. Społeczna gospodarka rynkowa, zachodnia integracja i przygotowanie nowej polityki wschodniej (1949-69)

23 maja 1949 weszła w życie konstytucja. 14 sierpnia zachodni Niemcy wybrali zgodnie z jej postanowieniami pierwszy Bundestag, nowy parlament. FDP uzyskała 11,9% głosów, stanowiła silną frakcję i utworzyła koalicję wraz z CDU/CSU, a także Partią Niemiecką (DP). Teraz zadaniem było ukształtowanie nowego, demokratycznego państwa zgodnie z własnymi wyobrażeniami. W tym kontekście pojawiły się centralne pytania zarówno w polityce wewnętrznej, jak i zewnętrznej: Jaki porządek gospodarczy powinno uzyskać nowe państwo? Jak powinno ono znaleźć swoje miejsce w międzynarodowej wspólnocie państw?

W zakresie kwestii porządku gospodarczego FDP, jako jedyna partia, stała od początku na stanowisku, iż Republika Federalna potrzebowała zasadniczego porządku gospodarki rynkowej z osłonami socjalnymi, społecznej gospodarki rynkowej. Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD) trwała w tamtym okresie jeszcze w przeświadczeniu, że powinno zostać utworzone państwo socjalistyczne. W swoim wezwaniu przed wyborami do Bundestagu 1949 określiła ona pojęcie społecznej gospodarki rynkowej „bezsensem”, żądała gospodarki centralnie planowanej oraz „uspołecznienia wielkiego przemysłu, instytucji kredytowych i finansowych”. Ale także Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU) upatrywała, zgodnie ze swoim „programem z Ahlen”, przyszłość niemieckiego porządku gospodarczego w gospodarce planowej. Berliński polityk CDU, Jakob Kaiser, mówił przez pewien czas nawet o celu „chrześcijańskiego socjalizmu”. FDP znalazła jednak w osobie ministra gospodarki z CDU, Ludwiga Erhardta, ważnego sojusznika dla jej wolnorynkowych wyobrażeń. On to już rok wcześniej, jako dyrektor ds. gospodarki w administracji Trizonii, w pewnym sensie na własną rękę zdecydował o zniesieniu ustalonych cen i położył w ten sposób fundament pod rynkowy mechanizm kreowania cen. FDP i minister Erhardt kontynuowali tą politykę. Jej szybkie sukcesy oraz mający wkrótce miejsce „cud gospodarczy” umożliwiły zaistnienie szerokiej akceptacji dla społecznej gospodarki rynkowej w Niemczech. Liczba bezrobotnych spadła z 10% w latach 1949/50 do 5,5% w lecie 1953. W tym samym czasie urosły płace.

Po wyborach w 1953 r. FDP ponownie zdecydowała się na koalicję z CDU/CSU, lecz wzajemne stosunki były napięte. FDP wspierała politykę zachodnią Adenauera. Równocześnie pozostała jednak mocno przywiązana do celu ponownego zjednoczenia Niemiec. Z tego powodu kontakty ze wschodem nie miały być zrywane. Tutaj pojawiły się wątpliwości, czy rzeczywiście – jak obiecywał Adenauer – integracja Niemiec w zachodnie sojusze doprowadzi do ponownego zjednoczenia Niemiec. Skierowane wyłącznie ku zachodowi wysiłki Adenauera, które zakończyły się wstąpieniem do NATO w 1955 r., zostały poddane silnej krytyce FDP, ponieważ nie odpowiadały one sytuacji Niemiec. Zostało to podsumowane w następujący sposób przez ówczesnego przewodniczącego partii i klubu parlamentarnego, Thomasa Dehlera: „Nasz kraj leży pośrodku narodów Europy. Nie pozwoli więc narzucić sobie przepisów ruchu drogowego, które z jego polityki zagranicznej czynią drogę jednokierunkową”.

Po całym szeregu różnic w poglądach co do polityki wewnętrznej i zagranicznej pomiędzy CDU i FDP, doszło do rozpadu koalicji w 1956 r., a FDP przeszła w roku 1961 do opozycji. Za sprawą nowej sytuacji braku związania koalicyjnego i wynikającego z niej nowego, wewnętrznego uporządkowania partii, FDP weszła w zakresie polityki niemiecko-niemieckiej na nowe tory. Liberałowie dostrzegli niebezpieczeństwo niemiecko-niemieckiego wyobcowania z powodu narastającej politycznej wrogości i uznali za swoje zadanie, zmniejszyć jej poziom w interesie ponownego zjednoczenia. W 1956 r. w Garmisch i w Weimarze odbyły się rozmowy pomiędzy wysokimi rangą zachodnimi wolnymi i wschodnimi liberalnymi demokratami. Próba ponownego nawiązania ogólnoniemieckiej, liberalnej nici porozumienia poniosła jednak wkrótce klęskę. Przyczyną był z jednej strony fakt, iż LDPD nie była już w stanie podejmować własnych decyzji i musiała się, jako partia satelicka, podporządkować SED. Tak oto kontakty pomiędzy FDP i LDPD mogły przebiegać tylko pod ścisłą kontrolą i sterowaniem SED. Krwawe stłumienie powstania węgierskiego przez oddziały sowieckie dodało swoje, przez co zbliżenie, pomimo zaangażowania FDP, wkrótce dobiegło końca, a stanowiska uległy ponownemu usztywnieniu.

Pomimo wszystko FDP w dalszym ciągu działała na rzecz zbliżenia pomiędzy Wschodem a Zachodem. W 1959 r. frakcja FDP w Bundestagu przedłożyła plan pod tytułem „Ponowne zjednoczenie poprzez traktat pokojowy”. Ponownie zjednoczenie nie miało teraz być już osiągnięte poprzez dołączenie Niemiec wschodnich do Republiki Federalnej, tylko zostać przyspieszone w ramach „europejskiego systemu bezpieczeństwa”. Wolfgang Schollwer, referent ds. polityki zagranicznej i niemieckiej w FDP, przedstawił w styczniu 1967 memorandum pod tytułem „Polityka niemiecka i zagraniczna”. Podkreślił w nim, że cel ponownego zjednoczenia Niemiec, przez wzgląd na pokój w Europie, musi na razie zostać odsunięty w czasie, a NRD musi zostać uznana, tak aby umożliwić zbliżenie między Wschodem a Zachodem.

 

III. Pojednanie z Europą wschodnią i reformy wewnętrzne (1969-82)

Ekonomiczny porządek społecznej gospodarki rynkowej sprawdził się i zdobywał coraz więcej akceptacji. Nawet niemieccy socjaldemokraci odwrócili się na drodze decyzji kongresu partii w Godesbergu od socjalistycznego modelu. Republika Federalna Niemiec uzyskała w międzyczasie także mocne miejsce we wspólnocie państw zachodnich. Została ona w ramach procesu integracji zachodniej członkiem założonej w 1952 r. EWWiS (Europejska Wspólnota Węgla i Stali), której członkowie tworzyli trzon późniejszej UE. Od 1955 r. Niemcy były członkiem NATO, a później także założonej w 1957 r. Europejskiej Wspólnoty Atomowej (Euratom).

FDP chciała teraz jednak zrealizować także swoje wyobrażenia co do nowej polityki wschodniej i demokratycznych reform wewnętrznych w Republice Federalnej. Do tego potrzebowała nowego partnera, ponieważ CDU nie podzielała jej stanowisk. Niekiedy dochodziło w tym kontekście do ostrych kontrowersji. Przykładowo polityk FDP Thomas Dehler zaatakował ostro nazwaną imieniem polityka CDU Waltera Hallsteina tzw. doktrynę Hallsteina. Uznanie NRD określano według doktryny Hallsteina jako „skierowany przeciwko żywotnym interesom narodu niemieckiego nieprzyjazny akt”, który był obarczony sankcjami. Dehler nazwał Hallsteina z tego powodu człowiekiem bez „mózgu, serca i jaj”!

Aby osiągnąć swoje cele z większością parlamentarną bez CDU/CSU, FDP zdecydowała się w 1969 r., pod przewodnictwem Waltera Scheela, na koalicję z socjaldemokratami. Celem miało być przeciwdziałanie oddalaniu się od siebie Wschodu i Zachodu za sprawą nowej polityki. Poprzez odprężenie i współpracę miała pojawić się szansa na przezwyciężenie podziału Europy i Niemiec. W podpisanym przez Scheela „Liście o niemieckiej jedności”, który został załączony do traktatu moskiewskiego i traktatu podstawowego z NRD, żądał on, aby „działać na rzecz stanu pokoju w Europie, w którym naród niemiecki będzie mógł w wolnym samostanowieniu dopełnić swojej jedności”. 7 grudnia 1970 został podpisany traktat warszawski dla odprężenia w stosunkach pomiędzy Republiką Federalną Niemiec a Polską.

Obok nowej polityki wschodniej, FDP parła w kierunku reform wewnętrznych. Na miejsce niemieckiego poddanego miał wejść pewny siebie niemiecki obywatel, który może wmieszać się w sprawy publiczne. Różne impulsy z tym związane FDP zebrała w końcu w 1971 r. w słynnych „tezach fryburskich” na rzecz liberalnej polityki społecznej. Teza 1 naszkicowała nowego ducha w niemieckiej polityce:

„Liberalizm opowiada się po stronie godności ludzkiej poprzez samostanowienie. Staje na stanowisku pierwszeństwa osoby przed instytucją. Angażuje się na rzecz największej możliwej wolności pojedynczego człowieka i zachowania godności ludzkiej w każdej danej czy zmieniającej się sytuacji politycznej i społecznej. Zachowanie godności człowieka i samostanowienia jednostki w państwie i prawie, w gospodarce i społeczeństwie wobec groźby zniszczenia osoby poprzez cudze stanowienie i presję na dopasowanie się ze strony instytucji politycznych i społecznych były i są stałym zadaniem tak klasycznego, jak i nowoczesnego liberalizmu. Najwyższymi celami liberalnej polityki społecznej są więc zachowanie i rozwój indywidualności osobowej egzystencji i pluralizmu współżycia ludzkiego”.

Nowy kurs programowy FDP wydawał się trafiać w ducha czasu. Odzwierciedliło się to także w wynikach przyspieszonych wyborów w 1972 r. SPD uzyskała 45,8%, a FDP 8,4% głosów. Dla FDP oznaczało to wzrost o 2,6 pkt. Obie partie założyły ponownie koalicję, aby kontynuować swoje reformy dla Niemiec. Jednak wpływ kryzysów paliwowego i bliskowschodniego dosiągł także Niemcy i zakończył okres wzrostu. Nie tylko cena ropy naftowej wzrosła, ale także poziom bezrobocia. Ten proces miał trwać do 1976 r.

W tym roku FDP prowadziła swoją kampanię wyborczą pod hasłem „Wolność-postęp-wydajność”. W programie wyborczym ponadprzeciętne uwzględnienie znalazły się przede wszystkim takie punkty jak polityka praw obywatelskich, ochrona środowiska, oświata, polityka transportowa, konkurencji i energetyczna. Szczególnie ze swoimi postulatami w zakresie polityki ekologicznej FDP objęła zupełnie nowe pole polityki, na lata zanim partia Zielonych w ogóle powstała. Także w nowej kadencji koalicja socjalliberalna z FDP i SPD z kanclerzem Helmutem Schmidtem na czele mogła kontynuować swoją pracę.

 

IV. Odnowa społecznej gospodarki rynkowej (1982-89)

W grudniu 1981 r. odbył się kongres partnera koalicyjnego. SPD podjęła na nim uchwały w zakresie polityki gospodarczej, które miały wywrzeć nacisk na jej własnego kanclerza Helmuta Schmidta, mającego w wielu kwestiach inne zdanie niż partia. FDP odpowiedziała na te uchwały własną gospodarczą koncepcją strategiczną. 9 września 1982 r. ówczesny minister gospodarki z FDP, Otto Graf Lambsdorff, opublikował „Koncepcję polityki przezwyciężenia słabego wzrostu i zwalczania bezrobocia”, tak zwany „papier Lambsdorffa”. Według tego tekstu gospodarcza dynamika powinna zostać wyzwolona poprzez więcej gospodarki rynkowej i zorientowanej na podaż polityki ekonomicznej. Z powodu wynikłej z tego kłótni o właściwy kurs w polityce gospodarczej oraz z powodu kształtu projektu budżetu na rok 1983 ministrowie z FDP podali się do dymisji i zakończyli w ten sposób koalicję socjalliberalną. 1 października 1982 r. CDU/CSU i FDP uchwaliły wotum nieufności wobec kanclerza Helmuta Schmidta i wybrali Helmuta Kohla na jego następcę. Wyborcy potwierdzili w przyspieszonych wyborach do Bundestagu 6 marca 1983 mandat nowej chrześcijańsko-liberalnej koalicji wyraźną większością.

Z nowym partnerem koalicyjnym FDP miała możliwość zrealizować swój kurs w polityce ekonomicznej pod hasłem „Odnowa społecznej gospodarki rynkowej”. Cały szereg reform, przede wszystkim w polityce socjalnej, został podjęty. Wydatki państwa uległy restrukturyzacji i mogły zostać zredukowane. Doszło do podatkowego odciążenia rynku kapitałowego oraz podniesienia poziomu zatrudnienia. Fundamenty systemu socjalnych zabezpieczeń zostały umocnione, badania i rozwój technologiczny niemieckiej gospodarki wzmocnione, system edukacyjny zrestrukturyzowany, zaś nowe drogi współpracy międzynarodowej otwarte.

 

V. Jedność niemiecka i integracja europejska (1989-98)

Ponowne zjednoczenie Niemiec było celem, na rzecz którego FDP angażowała się niestrudzenie od czasu podziału. Zbliżenie pomiędzy Wschodem a Zachodem było stale centralnym elementem jej polityki. Przed politycznym przełomem Hans-Dietrich Genscher przejmował coraz wyraźniej czołową, napędową rolę i awansował do miana „architekta jedności Niemiec”. Jego zaufanie dla reformatorskiej polityki Gorbaczowa oraz jego wysiłki na rzecz odprężenia wschód-zachód przygotowywały grunt pod wielką cezurę światowej polityki w latach 1989/90. Gdy NRD otworzyła 9 listopada 1989 granice, ponowne zjednoczenie Niemiec w końcu znalazło się w zasięgu ręki. Zdecydowane działanie Genschera na rzecz międzynarodowego zabezpieczenia procesu zjednoczenia miało znaczący wpływ na możliwość podpisania, na koniec tzw. konferencji 2+4, 12 września 1990 w Moskwie „umowy o końcowej regulacji w odniesieniu do Niemiec”. Była ona równoznaczna traktatowi pokojowemu pomiędzy Niemcami a potęgami zwycięskimi w II wojnie światowej. Rezultatem było ponowne ustanowienie jedności oraz pełna suwerenność Niemiec.

Genscher miał wielkie zasługi dla rozwiązania konfliktu wschód-zachód i uzyskania wolności przez Europę wschodnią. Określenie „genszeryzm” stało się wręcz synonimem dla z jednej strony niezbaczającego z drogi pomimo wszelkich pokus, ale jednak z drugiej strony elastycznego kursu w polityce zagranicznej Republiki Federalnej, którego celem było zapewnienie Europie pokoju i wolności.

12 sierpnia 1990 odbył się w Hanowerze kongres zjednoczeniowy FDP, już jako partii ogólnoniemieckiej. W pierwszych ogólnoniemieckich wyborach z 2 grudnia 1990 liberałowie uzyskali wynikiem 11% w starych, a nawet 13,4% głosów w nowych krajach związkowych potwierdzenie dla swojego kursu politycznego. 17 stycznia 1991 Helmut Kohl został wybrany pierwszym kanclerzem zjednoczonych Niemiec po 1945 r. Genscher został także w tym gabinecie ponownie ministrem spraw zagranicznych i wicekanclerzem. Do roku 1992 Genscher piastował urząd ministra spraw zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec – tak długo, jak nikt przed nim i jak dotąd nikt po nim. Od połowy lat osiemdziesiątych awansował on na długi okres czasu do miana najpopularniejszego niemieckiego polityka. Polityka zagraniczna Genschera była uznawana za znak jakości FDP. Składała się ona w zasadzie z trzech filarów: powiązanie Republiki Federalnej z Zachodem, wzmocnienie integracyjnych związków Europy oraz traktatowe uwzględnianie wzajemnych interesów z NRD. Przy tej polityce odprężenia Genscher pozostał także po zmianie partnera koalicyjnego w 1982 r..

Dla FDP niemiecka i europejska jedność były zawsze kwestiami powiązanymi ze sobą. Dlatego było niczym jak tylko konsekwencją, że „przekonany Europejczyk” Genscher drogę do jedności Niemiec celowo postawił w europejskim kontekście. Miało to zarówno osłabić opory sąsiadów wobec zjednoczonych Niemiec, jak też i publicznie pokazać, że przyszłość Niemiec może leżeć tylko w ramach europejskiej integracji. W ten sposób przełom w Europie Środkowej i Wschodniej miał zostać wykorzystany do tego, aby obok unii gospodarczej i walutowej, zrealizować także szybko, istniejące od dawna, dążenie do unii politycznej. Kamieniem milowym na tej drodze do integracji politycznej był traktat z Maastricht o Unii Europejskiej. Został on później uzupełniony o traktaty z Amsterdamu i Nicei. Centralną rolę w negocjacjach przede wszystkim traktatu amsterdamskiego odgrywał Werner Hoyer (FDP), za czasów ministra Klausa Kinkela, od 1994 do 1998 roku, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Kierował on zespołem negocjacyjnym delegacji niemieckiej w trakcie negocjacji międzyrządowych na temat rozwoju traktatu z Maastricht.

 

VI. Odnowa w opozycji (1998-2009)

Przed wyborami do Bundestagu w 1998 r. partia odświeżyła swój program. W trakcie kongresu w Wiesbaden w maju 1997 został uchwalony nowy program podstawowy, „Założenia wiesbadeńskie – Na rzecz liberalnego społeczeństwa obywatelskiego”. Myśl przewodnia programu polegała na tym, że państwo musi się wycofać, zaś obywatel otrzymać więcej wolności i ponosić więcej odpowiedzialności za siebie samego. Także co do wiarygodności FDP była przekonująca. W latach 1996-98, pomimo dużego nacisku partnera koalicyjnego CDU/CSU, udało się zapobiec podwyżkom podatków. Przekonanie o dobrym wyniku w zbliżających się wyborach było silne.

W wyborach do Bundestagu z 27 września 1998 FDP zdobyła jednak tylko 6,2% głosów. Frakcja parlamentarna FDP przeszła po 29 latach odpowiedzialności za rządy do opozycji. W tych warunkach liberałowie także kontynuowali swój, rozpoczęty w Wiesbaden, rozwój programowy. Na kongresie partii w Norymberdze w czerwcu 2000 temat polityki socjalnej stanął w centrum zainteresowania. Uchwalono rezolucję „Bardziej liberalnie znaczy bardziej socjalnie”. Rezolucja ta żądała większej odpowiedzialności obywatela za siebie samego w kontekście zabezpieczenia socjalnego. Państwowy system rent miał pozostać, ale być rozbudowany o dodatkowe środki zapobiegawcze. Także upośledzenie dzieci, przede wszystkim z podatkowego punktu widzenia, było przedmiotem krytyki. FDP chciała pracować możliwie blisko obywatela i dlatego wzywała na swojej stronie internetowej coraz intensywniej do udziału w dialogu. W roku 2000 była pierwszą partią, której status dopuszczał elektroniczne głosowania. FDP stworzyła platformę internetową „buergerprogramm2002.de”, na której tematy programu wyborczego mogły być dyskutowane. Celem miało być dotarcie do wszystkich warstw społecznych. Jednak także wyniki wyborów do Bundestagu w latach 2002 i 2005 okazały się niewystarczające do utworzenia zadeklarowanej koalicji z CDU/CSU. Pomimo tego FDP kontynuowała kurs i stopniowo poszerzała swój program.

 

VII. Utworzenie chrześcijańsko-liberalnej koalicji (2009)

Poszerzenie platformy programowej przyniosło owoce. W wyborach 2009 r. FDP osiągnęła 14,6%, swój dotąd najlepszy wynik wyborczy i weszła do Bundestagu jako trzecia co do wielkości partia z 93 deputowanymi. Po negocjacjach koalicyjnych z CDU/CSU, u których końcu wypracowano umowę koalicyjną „Wzrost. Edukacja. Współpraca”, rząd chrześcijańsko-liberalny mógł rozpocząć swoje prace.

FDP nawiązała przy tym do głównych wytycznych, którymi kierowała się już w przeszłości: od początku tematy jedności i integracji Niemiec w międzynarodowy system państw stały wysoko na polityczno-programowej agendzie FDP. W umowie koalicyjnej zapisano: „Niemcy stawiają na ideę wspólnej Europy i europejskiego dopasowania. Poczuwamy się do naszej odpowiedzialności w świecie. Stawiamy przy tym na kooperację i międzynarodową współpracę (…) Będziemy aktywnie pracować nad wspólną przyszłością z naszymi partnerami w Unii Europejskiej”.

Minister spraw zagranicznych Guido Westerwelle z całą mocą angażuje się na rzecz tego, aby ta wspólna przyszłość była naznaczona światowym rozbrojeniem w zakresie wszystkich rodzajów broni masowego rażenia, zwłaszcza broni nuklearnej. Aby cel ten osiągnąć, FDP umieściła kwestię malejącego znaczenia broni nuklearnej, wraz z przyszłym ukształtowaniem posiadania broni nuklearnej, na porządku dziennym obrad NATO.

W zakresie kwestii porządku gospodarczego FDP, jako jedyna partia, od samego początku opowiadała się za społeczną gospodarką rynkową – i czyni to po dzień dzisiejszy. W umowie koalicyjnej zapisano: „Stoimy na stanowisku społecznej gospodarki rynkowej jako porządku społeczeństwa i gospodarki. (…) Naszym ideałem jest solidarne społeczeństwo wydajności, w którym każdy może rozwijać się według swoich umiejętności i przejmować odpowiedzialność”.

Dzięki FDP wolnorynkowe podejście stało się ponownie linią przewodnią niemieckiej polityki rządowej. Postawa odmowna względem przekazania kolejnych miliardowych pomocy państwowych firmie Opel ze strony ministra gospodarki Rainera Brüderle (FDP) była jasną deklaracją po stronie konkurencji i gospodarki rynkowej. Państwowe wsparcie dla pojedynczego przedsiębiorstwa spowodowałoby poważne zniekształcenie konkurencji, czemu liberałowie zapobiegli. Generalnie FDP opowiada się za konsekwentnym wycofywaniem się państwa z mechanizmów kryzysowych. Pod postacią zamknięcia „funduszu niemieckiego” z końcem 2010 r. manifestuje się powrót do zasad społecznej gospodarki rynkowej.

Trzeci ważny motyw w historii liberałów stanowią prawa obywatelskie. FDP uchodzi od zawsze za partię praw obywatelskich. Już uczestnicy zjazdu założycielskiego w Heppenheim, które stało pod hasłem „Jedność w wolności”, opowiadali się za zagwarantowaniem wolności obywatelskich. „Tezy fryburskie” na rzecz liberalnej polityki społecznej z 1971 r. utrzymane były w tym samym duchu, tak samo jak „Założenia wiesbadeńskie – Na rzecz liberalnego społeczeństwa obywatelskiego” z 1997 r. czy aktualna umowa koalicyjna partii Unii i FDP, w której zapisano: „Będziemy chronić wolność obywatelek i obywateli oraz wzmacniać prawa obywatelskie”.

W zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego minister sprawiedliwości Sabine Leutheusser-Schnarrenberger (FDP) i frakcja FDP w Bundestagu osiągnęły bardzo wiele już w ciągu jednego roku. Podczas gdy w ostatnich latach zarysowywała się tendencja coraz głębszych ograniczeń wolności jednostki i jej praw podstawowych, tak od przejęcia władzy przez liberałów nie było już żadnych zaostrzeń ustaw o bezpieczeństwie. Czerwono-zielony rząd wywołał onegdaj tą tendencję wraz z pakietami min. Schily’ego, a koalicja CDU i SPD bezpośrednio kontynuowała tę politykę. Teraz rząd federalny, pod wpływem FDP, zrezygnował z blokad Internetu. Z wielkim zaangażowaniem walczyli liberałowie przeciwko wdrożeniu wytycznych o gromadzeniu danych. Dalej, gabinet uchwalił wzmocnienie wolności prasy, tak aby uniemożliwić w przyszłości przeszukania, takie jakie odbyło się w redakcji „Cicero”. W końcu frakcja FDP zastopowała dodatkowy pakiet ograniczający wolność („Pakiet bezpieczeństwa III”).

Budując na tych istotnych liniach programatyki, w pierwszych miesiącach chrześcijańsko-liberalnej koalicji, na wszystkich polach polityki uchwalono konkretne inicjatywy i ustawy, które mają w sposób bardzo wyraźny liberalny charakter. Ten kurs należy w kolejnych latach skutecznie kontynuować, tak aby historia FDP trwała z sukcesami nadal.

 

Tłumaczenie: Piotr Beniuszys

Liberte
O mnie Liberte

Nowy miesięcznik społeczno - polityczny zrzeszający zwolenników modernizacji i państwa otwartego. Pełna wersja magazynu dostępna jest pod adresem: www.liberte.pl Pełna lista autorów Henryka Bochniarz Witold Gadomski Szymon Gutkowski Jan Hartman Janusz Lewandowski Andrzej Olechowski Włodzimierz Andrzej Rostocki Wojciech Sadurski Tadeusz Syryjczyk Jerzy Szacki Adam Szostkiewicz Jan Winiecki Ireneusz Krzemiński

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Polityka